CZStaré mapy v digitálním prostředí

Na staré mapy lze pohlížet jako na umělecká díla a studovat je z hlediska použitého materiálu, kartografických vyjadřovacích prostředků nebo celkového estetického dojmu. Staré mapy také obsahují mnoho informací o tom, jak vypadala krajina v minulosti, jak ovlivnila tu současnou, co se změnilo a proč některá místa naopak zůstala nezměněna. Moderní nástroje a techniky nám umožňují staré mapy vzít, převést je do digitální podoby a pomocí počítačů a specializovaných nástrojů je dále studovat. Takovým nástrojem jsou geografické informační systémy (GIS), pomocí kterých můžeme staré mapy přeložit nad současnou mapu či letecký snímek a studovat, k jakým změnám v území došlo. Abychom to však mohli udělat, musíme nejprve naskenované mapy upravit v grafickém programu (například odstranit nečistoty, provést drobné opravy v kresbě a podobně) a následně umístit do zeměpisných souřadnic. Tomuto procesu říkáme georeferencování, při kterém se snažíme ztotožnit místa na staré mapě s místy na mapě současné. Ačkoli nikdy není možné starou mapu ztotožnit bez chyb (kvůli nepřesným matematickým základům starých map, poškození map v průběhu času, nepřesnostem v zákresu a podobně), je možné následně mapy přeložit přes současné mapové podklady a studovat věci, jako je například vývoj říční sítě, změny v sídelní struktuře, rozvoj turistiky daného regionu, jazykové proměny a další. Výsledkem takového studia pak mohou být například rekonstrukční mapy či analýza vodních objektů.

www.oldmapsonline.org, www.chartae‑antique.cz

CZDawne mapy w środowisku cyfrowym

Na dawne mapy można patrzeć jak na dzieła sztuki i badać je z perspektywy użytego materiału, metod kartograficznych lub po prostu dla doznań estetycznych. Dawne mapy posiadają mnóstwo informacji o tym jak wyglądał krajobraz w przeszłości, jak wpłynęło to na krajobraz współczesny, co się zmieniło i dlaczego niektóre miejsca, na odwrót, pozostały niezmienione. Nowoczesne urządzenia i techniki umożliwiają przeniesienie map do postaci cyfrowej i dalsze badanie ich za pomocą komputerów i specjalistycznych programów. Wykorzystuje się w tym celu systemy informacji geograficznej (GIS), za pomocą których można dawne mapy nałożyć na współczesną mapę lub zdjęcie lotnicze i badać, gdzie doszło do zmian. Aby to wykonać, trzeba jednak najpierw zeskanować mapy, opracować w programie graficznym (np. usunąć zanieczyszczenia, dokonać drobnych poprawek w miejscach uszkodzenia rysunku itp.) a następnie skalibrować ze współrzędnymi geograficznymi. Choć nigdy nie da się dawnej mapy skalibrować bezbłędnie (z powodu niedokładnej osnowy matematycznej dawnych map, uszkodzeń, z powodu czasu, niedokładności w skali itp.), można fragmentami nakładać mapy dawne na współczesne i badać zmiany koryt rzek, osadnictwa, sieci komunikacyjnej, infrastruktury turystycznej itp. Wynikiem takich badań mogą być np. mapy historyczne czy analiza budowli hydrotechnicznych — oba przykłady przedstawiono na wystawie.

Scyfryzowane dawne mapy można znaleźć także w internecie, np: www.oldmapsonline.org, www.chartae‑antique.cz

S podporou

Vedoucí partner | Partner wiodący

Partner projektu | Partner projektu

Mediální partner

Odborný partner

Staré mapy Liberecka a Jizerských hor jako součást přeshraničního kulturního bohatství 
Stare mapy Liberca i Gór Izerskich w ramach transgranicznejgo bogactwa kulturowego
Projekt Programu Interreg V-A Česká republika-Polsko | Projekt Programu Iterreg V-A Republika Czeska-Polska
Registrační číslo projektu/Numer rejestracyjny projektu CZ.11.2.45/0.0/0.0/16_012/0000567